Geconfronteerd met de urgentie van klimaatverandering en de EU-doelstellingen voor het koolstofarm maken van de economie, wordt er steeds meer een beroep gedaan op overheden en bedrijven om hun inkoopstrategieën te herzien om de energietransitie te ondersteunen. Inkoop wordt een strategische hefboom om investeringen te sturen, de bevoorrading veilig te stellen en bij te dragen aan de doelstellingen van koolstofneutraliteit.

Waarom een specifieke aankoopstrategie voor hernieuwbare energie?

De energiemarkten ondergaan een diepgaande transformatie, met instabiele prijzen, nieuwe bevoorradingsbronnen, druk van de regelgeving en een groeiend aantal spelers. In deze context zijn hernieuwbare energiebronnen (groene elektriciteit, biogas, waterstof, enz.) niet langer alleen een milieukeuze, maar een strategische beslissing voor de lange termijn.

Kopers moeten nu :

• Traceerbaarheid van energie (via garanties van oorsprong),
• Power Purchase Agreement (PPA) of collectieve modellen voor eigenverbruik,
• Levenscyclusanalyse en milieuprestatiecriteria,
• De veerkracht van installaties (bijvoorbeeld door lokale productie en opslag te combineren),
• En de risico's van energieafhankelijkheid.

Wat zijn de praktische benaderingen voor overheids- en semi-overheidsinkopers?

Nog voor de lancering van een overheidsopdracht of aanbestedingsprocedure is het essentieel om de vereisten op lange termijn te structureren. Dit betekent dat er geanticipeerd moet worden op de benodigde energievolumes, de beoogde toepassingen, de looptijd van de beoogde contracten en eventuele technische beperkingen in verband met bestaande infrastructuren of de capaciteit om nieuwe energiebronnen te integreren. Deze voorbereidende fase helpt te vermijden dat er overhaaste keuzes worden gemaakt die slecht zijn afgestemd op de veranderende behoeften.

Het is ook essentieel om robuuste en relevante milieucriteria op te nemen in de analyse van aanbestedingen. Het aandeel hernieuwbare energie, de CO₂-balans of zelfs de duurzaamheid van de voorgestelde installaties moeten aan een concrete en meetbare controle worden onderworpen. Als deze criteria goed worden geformuleerd, kunnen de offertes worden gedifferentieerd op basis van hun reële milieuwaarde in plaats van louter declaratieve verbintenissen.

Power Purchase Agreements (PPA's) en andere contracten gekoppeld aan lokale productie vereisen een strenge juridische en financiële zekerheid. Dit soort overeenkomsten, die bijzonder strategisch zijn, vereisen een grondig begrip van de regels die gelden voor directe aankopen, zelfopwekking en inkoopcombinaties. In de context van overheidsopdrachten impliceert dit een verhoogde waakzaamheid om ervoor te zorgen dat de concurrentieregels en de transparantieprincipes worden nageleefd.

Tot slot is het bevorderen van lokale of circulaire projecten een grote kans voor publieke en semi-publieke inkopers. Het betrekken van lokale leveranciers of deelname aan lokale energiekringen helpt niet alleen om de lokale veerkracht op energiegebied te versterken, maar ondersteunt ook de lokale economie. Over deze ambitie moet vanaf het begin goed worden nagedacht, bij het opstellen van het bestek, zodat kandidaten die duurzame oplossingen aanbieden effectief kunnen reageren.

Conclusie: Inkoopstrategieën in lijn met klimaatambities

De integratie van hernieuwbare energie in aankoopstrategieën moet niet worden gezien als een extra beperking, maar als een kans voor innovatie, waardecreatie en strategische samenhang. Het is ook een sterk signaal naar interne en externe belanghebbenden. Inkopers spelen nu een centrale rol bij het behalen van klimaatdoelstellingen - en ze beschikken over concrete hefbomen die vandaag al kunnen worden ingezet.

Bronnen

• European Commission - Clean Energy for All Europeans package
• International Renewable Energy Agency (IRENA) - Public Procurement and Renewable Energy
• World Economic Forum - Power Purchase Agreements: A Guide for Corporate Buyers
• OECD - Green Public Procurement: An Overview
• European Court of Auditors - EU support for energy from renewable sources (Special Report No. 5/2021)